Slaapplaatstelling Grote Zilverreigers winter 2006/2007:

In het kader van de landelijke telling van slaapplaatsen van Grote Zilverreigers wordt op verschillende plaatsen in De Kempen geteld. Hieronder de gegevens.

De reglementen van de telling (alsmede enkele tips), zoals die door de landelijke coordinatoren werden doorgegeven :

De telling begint een half uur voor zonsondergang. In principe gaan we door tot 3 kwartier na zonsondergang, of zolang de lichtomstandigheden dit zinvol maken. Geef niet op wanneer je na een uur nog niets hebt gezien; de binnenkomst kan soms erg laat zijn! Noteer van iedere binnenvliegende vogel of groep het exacte tijdstip van aankomst, en indien mogelijk ook de aanvliegrichting. Dat laatste kan een indicatie geven waar de vogels de dag hebben doorgebracht.
Typische vlucht is een rustige roeivlucht, gevolgd door een glijvlucht de laatste 100-150 m, die vaak afgesloten wordt met een spectaculaire klapwiekende duikvlucht. Blauwe Reigers laten vaak wel een rauwe roep horen bij aankomst; grote zilvers roepen doorgaans niet in de vlucht, al kun je soms wel wat geluidjes opvangen van de slaapplaats zelf. Kies dus een plek die goed uitzicht biedt op de slaapplaats en op het luchtruim (aanvliegroutes).
Omdat slaapplaatsen van grote zilvers zich niet zelden in de buurt van Aalscholverslaapplaatsen bevinden, zou het leuk zijn om die soort ook gelijk mee te nemen. Ook slapen er soms Blauwe Reigers tussen de zilverreigers; die ook liefst opschrijven. Tot slot wil ik iedereen vragen om de topografische atlascoordinaten (km-hok) of eventueel de inventarisatie-atlascoordinaten.

Methodiek zoeken slaapplaatsen :

Slaaplaatsen kun je vinden door overdag gunstige gebieden uit te kammen, en gevonden concentraties fouragerende zilvers te volgen tot aan de schemering. Zorg daarbij dat je over voldoende gebiedskennis beschikt, of over een goede kaart. Aan de hand van een kaart en waarnemingen van wegvliegende vogels kun je vaak wel een inschatting maken waar zich de slaapplaats zou kunnen bevinden. 
Veel slaapplaatsen bevinden zich in de buurt van water, vaak ook in de buurt van aalscholverkolonies of reigerkolonies. Grote zilvers slapen vooral in elzen, wilgen, berken etc.

Aanvullende opmerkingen betreft de telling van 2006/2007:

De coördinatoren van de 1e 2 tellingen hadden het druk met andere werkzaamheden en hebben besloten de telling uit te besteden aan het SOVON. Die wilden de telling graag coördineren en ze dan in de bekende telweekenden voor de watervogeltellingen laten vallen, te weten 14 oktober 2006, 16 december 2006 en 17 februari 2007. Vandaar dat de 1e telling wat uit de toon valt vergeleken bij voorgaande jaren, waar pas in december begonnen werd met de 1e telling.

Telling 1 (14 oktober 2006)

Nu al totaal 33 Grote Zilverreigers slapend in De Kempen !!
Leuke totalen al zo vroeg in het najaar. Op sommige locaties zitten er waarschijnlijk nog wel doortrekkende exemplaren, terwijl op andere locaties mogelijk nog overwinterende exemplaren in zullen gaan vallen. Moeilijk om daar nu al iets over te zeggen. Eens kijken hoe de winter zich zal gaan ontwikkelen....
Bij De Pastoorsweijer sliepen van de aanvullende soorten (Blauwe Reiger en/of Aalscholver) nog 2 Blauwe Reigers en bij Soerendonk sliepen 10 Blauwe Reigers.
Bij de visvijvers Bergeijk waren dit 24 Aalscholvers en 4 Blauwe Reigers (en 1 Visarend !), bij het Beuven sliepen 26 Aalscholvers en bij de Ringselvennen 32 Aalscholvers.

Telling 2 (16 december 2006)

Totaal minimaal 51exx tijdens de telling (want bij toplocatie Soerendonk werden zelfs nog 2exx meer gezien op de slaaplaats de ochtend na de telling) !!
Helaas tijdens deze telling erg slecht weer: somber/donker en regenbuien. Dat nam niet weg dat de aantallen toch weer behoorlijk hoog waren.
Nu al meer exemplaren dan begin dit jaar in februari tijdens de toptelling toen (minimaal 50exx). Zoals beschreven in de richtlijnen voor deze telling, bleek dat de vogels inderdaad nog erg laat kunnen invallen: zowel bij het Hageven als De Malpie vertrokken aanwezige vogels pas na 16:55u richting hun slaapplaats. De vogel van het Hageven vloog richting visvijvers Bergeijk en de vogel van De Malpie richting Soerendonks Goor. Bij de Ringselvennen (geteld op 17-12) vielen zelfs alle vogels pas tussen 17:00u en 17:20u in (terwijl zonsondergang al om 16:30u was). Overige opmerkingen: 
- bij de visvijvers Valkenswaard bleken alle vogels op een nieuwe slaaplocatie te zitten.
- op 18-12 werden 's-morgens om 8:30u bij visvijver 't-Tipke te Maarheeze maarliefst 6 Grote Zilvers gezien. Deze locatie wordt bij de volgende telling (17 februari 2007) meegenomen.
- de 3 Roerdompen die bij het Hageven in de rietkraag verschenen naast de fouragerende Grote Zilver zorgden voor een welkome afleiding
Van de aanvullende soorten werden gezien:
Aalscholver: 42exx V.V.Valkenswaard, 24exx Beuven, 8exx De Flaes, 31exx De Maaij, 1ex Pastoorsweijer, 6exx Hageven (B).
Blauwe Reiger: 1ex De Flaes, 1ex Soerendonks Goor, 4exx De Maaij, 1ex Pastoorsweijer, 1ex Hageven

Telling 3 (17 februari 2007)

Het maximum tot nu toe na 3 winterseizoenen tellen: 61exx Grote Zilverreigers verspreid over de diverse slaaplocaties !!
Aan het weer lag het deze keer niet: zonnig met wat lichte sluierbewolking en redelijk helder. Dit bleek een goede formule want de aantallen lagen ongekend hoog tijdens deze telling. Daags na de vorige telling in december werden 's-morgens vroeg bij visvijver 't-Tipke in Maarheeze maarliefst 6 Grote Zilverreigers waargenomen en het weekend voor deze februaritelling werd ook nog 1ex. waargenomen aldaar. Genoeg reden om René Weenink uit Maarheeze te vragen om deze telling te gaan posten bij deze visvijver. De locatie leent zich niet heel goed voor een slaapplaats (geen eilandje, dicht langs de snelweg en veel wandelaars/vissers), maar niet geschoten is altijd mis. Helaas leverde deze locatie (samen met De Malpie en Het Hageven) geen slapers op deze keer, maar wie weet wat e.e.a. voor de toekomst nog kan gaan brengen. Toplocatie tijdens deze laatste telling van dit winterseizoen was wederom het Soerendonks Goor, met maarliefst 21 slapers. Maar ook het Beuven en de Ringselvennen wisten de grens van minimaal 10exx te halen: voorwaar geen slechte score.
Dit telseizoen heeft niemand ervoor gekozen om 's-ochtends te tellen, maar voor volgend seizoen willen sommigen die poging toch eens gaan wagen. Tussen de december- en februaritelling in heeft Roel v.d. Heuvel (vaste teller Beuven) diverse weekenden 's-morgens bij het Soerendonks Goor gepost om daar de wegvliegtijden van de Grote Zilverreigers te noteren. Hieruit bleek dat men minimaal 45 minuten vóór zonsopkomst op de slaaplocatie aanwezig moet zijn om ook de vroegsten te kunnen zien vertrekken. Waardevolle info voor volgend seizoen lijkt me !
Overige opmerkingen:
- bij het Soerendonks Goor sliepen eveneens de gehele (of toch minimaal een groot deel van de) groep Wilde-, Kleine- en Knobbelzwanen die in deze periode langs de Paaldijk verbleven.
- op de Strabrechtse Heide vielen ná 18:40u nog grote aantallen Riet- en Kolganzen in op de verschillende slaapplaatsen (o.a. Beuven, Grafven).
- leuk waren verder 6 Waterpiepers bij Valkenswaard, 2 IJsvogels bij het Hageven, 1 IJsvogel en 1 Roerdomp bij de Ringselvennen en 1 IJsvogel bij de Pastoorsweijer
Aalscholver: ca. 50exx, V.V.Valkenswaard, 11exx De Flaes, 8exx Beuven
Blauwe Reiger: 1ex Pastoorsweijer, 30exx V.V.Valkenswaard, 2exx Beuven

Aanvulling: opvallend was dat in de week na deze laatste telling al verschuivingen plaatsvonden. Zo sliepen op het Beuven tijdens de telling nog 11exx, maar 5 dagen hierna 16exx en een week hierna 18exx !! Bij het Soerendonks Goor verbleven een week na de telling 2exx minder (dus toch nog 19exx) op de slaapplaats. Eerste tekenen van trek ???

Een leuk voorbeeld van wat er met de resultaten gedaan zou kunnen worden heeft Roel mooi geillustreerd in bijgevoegde grafiek. E.e.a. geeft mooi aan waar de piek aan slaapplaatsen van de zillies ligt in seizoen 2005/2006, uitgezet tegen de score van seizoen 2006/2007. Misschien dat we dit voor toekomstige tellingen kunnen blijven doen om zo de trends duidelijk te krijgen.

Robert Kastelijn