Slaapplaatstelling Grote Zilverreigers winter 2006/2007:
In het kader
van de landelijke telling van slaapplaatsen van Grote Zilverreigers wordt op verschillende plaatsen in De Kempen geteld.
Hieronder de gegevens.
De reglementen van de telling (alsmede enkele tips), zoals die door de
landelijke coordinatoren werden doorgegeven :
De telling begint een half uur voor zonsondergang. In principe gaan we door tot 3 kwartier
na zonsondergang, of zolang de lichtomstandigheden dit zinvol maken. Geef niet op wanneer je na een uur nog niets hebt gezien; de binnenkomst kan soms erg laat
zijn! Noteer van iedere binnenvliegende vogel of groep het exacte tijdstip van
aankomst, en indien mogelijk ook de aanvliegrichting. Dat laatste kan een indicatie geven waar de vogels de dag hebben doorgebracht.
Typische vlucht is een rustige roeivlucht, gevolgd door een glijvlucht de
laatste 100-150 m, die vaak afgesloten wordt met een spectaculaire klapwiekende duikvlucht. Blauwe Reigers laten vaak wel een rauwe roep horen bij
aankomst; grote zilvers roepen doorgaans niet in de vlucht, al kun je soms wel wat geluidjes opvangen van de slaapplaats zelf. Kies dus een plek die
goed uitzicht biedt op de slaapplaats en op het luchtruim (aanvliegroutes).
Omdat slaapplaatsen van grote zilvers zich niet zelden in de buurt van Aalscholverslaapplaatsen bevinden, zou het leuk zijn om die soort ook gelijk
mee te nemen. Ook slapen er soms Blauwe Reigers tussen de zilverreigers; die ook
liefst opschrijven. Tot slot wil ik iedereen vragen om de topografische atlascoordinaten (km-hok) of eventueel de inventarisatie-atlascoordinaten.
Methodiek
zoeken slaapplaatsen :
Slaaplaatsen kun je vinden door overdag gunstige gebieden uit te kammen, en gevonden concentraties
fouragerende zilvers te volgen tot aan de schemering. Zorg daarbij dat je over
voldoende gebiedskennis beschikt, of over een goede kaart. Aan de hand van een kaart en waarnemingen van wegvliegende vogels kun je vaak wel een
inschatting maken waar zich de slaapplaats zou kunnen bevinden.
Veel slaapplaatsen bevinden zich in de buurt van water, vaak ook in de buurt van
aalscholverkolonies of reigerkolonies. Grote zilvers slapen vooral in elzen, wilgen, berken etc.
Aanvullende
opmerkingen betreft de telling van 2006/2007:
De coördinatoren van de 1e 2 tellingen hadden het druk met andere werkzaamheden
en hebben besloten de telling uit te besteden aan het SOVON. Die wilden de
telling graag coördineren en ze dan in de bekende telweekenden voor de
watervogeltellingen laten vallen, te weten 14 oktober 2006, 16 december 2006 en
17 februari 2007. Vandaar dat de 1e telling wat uit de toon valt vergeleken bij
voorgaande jaren, waar pas in december begonnen werd met de 1e telling.
Locatie | Telling 1 | Telling 2 | Telling 3 | Teller(s) |
aantal exx | aantal exx | aantal exx | compleet of gedeeltelijk aanwezig | |
Visvijvers Bergeijk | 3 | 6 | 8 | W. en E. de Veer |
De Malpie | 0 | 0 | 0 | R.Winters en J. Seijkens |
Ringselvennen | 1 | 7 | 10 | W.Beeren en T.van Mierlo |
Hageven / De Plateaux | 0 | 0 | 0 | M.Sloendrecht, H. Claes en W.Jacobs |
De Flaes | 6 | 6 | 3 | N.Venema |
Beuven | 4 | 6 | 11 | R v.d. Heuvel en J. en R. Kastelijn |
Soerendonks Goor | 15 | 19 (21) | 21 | P.van Rooij en T.van Lierop |
Pastoorsweijer | 3 | 1 | 2 | B.v.Opstal |
Visvijvers Valkenswaard | 1 | 6 | 6 | P.Wouters en J.Kolsters |
Visvijver 't-Tipke/Maarheeze | - | - | 0 | René Weenink |
Telling 1 (14 oktober 2006)
Nu al totaal
33 Grote Zilverreigers slapend in De Kempen !!
Leuke totalen al zo vroeg in het najaar. Op sommige locaties zitten er
waarschijnlijk nog wel doortrekkende exemplaren, terwijl op andere locaties
mogelijk nog overwinterende exemplaren in zullen gaan vallen. Moeilijk om daar
nu al iets over te zeggen. Eens kijken hoe de winter zich zal gaan
ontwikkelen....
Bij De Pastoorsweijer sliepen van de aanvullende soorten (Blauwe Reiger en/of
Aalscholver) nog 2 Blauwe Reigers en bij Soerendonk sliepen 10 Blauwe Reigers.
Bij de visvijvers Bergeijk waren dit 24 Aalscholvers en 4 Blauwe Reigers (en 1
Visarend !), bij
het Beuven sliepen 26 Aalscholvers en bij de Ringselvennen 32 Aalscholvers.
Telling 2 (16 december 2006)
Totaal minimaal 51exx tijdens de telling (want bij toplocatie Soerendonk
werden zelfs nog 2exx meer gezien op de slaaplaats de ochtend na de telling) !!
Helaas tijdens deze telling erg slecht weer: somber/donker en regenbuien.
Dat nam niet weg dat de aantallen toch weer behoorlijk hoog waren.
Nu al meer exemplaren dan begin dit jaar in februari tijdens de toptelling toen
(minimaal 50exx). Zoals beschreven in de richtlijnen voor deze telling, bleek
dat de vogels inderdaad nog erg laat kunnen invallen: zowel bij het Hageven als
De Malpie vertrokken aanwezige vogels pas na 16:55u richting hun slaapplaats. De
vogel van het Hageven vloog richting visvijvers Bergeijk en de vogel van De
Malpie richting Soerendonks Goor. Bij de Ringselvennen (geteld op 17-12) vielen
zelfs alle vogels pas tussen 17:00u en 17:20u in (terwijl zonsondergang
al om 16:30u was). Overige opmerkingen:
- bij de visvijvers Valkenswaard bleken alle vogels op een nieuwe slaaplocatie
te zitten.
- op 18-12 werden 's-morgens om 8:30u bij visvijver 't-Tipke te Maarheeze
maarliefst 6 Grote Zilvers gezien. Deze locatie wordt bij de volgende telling
(17 februari 2007) meegenomen.
- de 3 Roerdompen die bij het Hageven in de rietkraag verschenen naast de
fouragerende Grote Zilver zorgden voor een welkome afleiding
Van de aanvullende soorten werden gezien:
Aalscholver: 42exx V.V.Valkenswaard, 24exx Beuven, 8exx De Flaes, 31exx
De Maaij, 1ex Pastoorsweijer, 6exx Hageven (B).
Blauwe Reiger: 1ex De Flaes, 1ex Soerendonks Goor, 4exx De Maaij, 1ex
Pastoorsweijer, 1ex Hageven
Telling 3 (17 februari 2007)
Het
maximum tot nu toe na 3 winterseizoenen tellen: 61exx Grote Zilverreigers
verspreid over de diverse slaaplocaties !!
Aan het weer lag het deze keer niet: zonnig met wat lichte sluierbewolking en
redelijk helder. Dit bleek een goede formule want de aantallen lagen ongekend
hoog tijdens deze telling. Daags na de vorige telling in december werden
's-morgens vroeg bij visvijver 't-Tipke in Maarheeze maarliefst 6 Grote
Zilverreigers waargenomen en het weekend voor deze februaritelling werd ook nog
1ex. waargenomen aldaar. Genoeg reden om René Weenink uit Maarheeze te vragen
om deze telling te gaan posten bij deze visvijver. De locatie leent zich niet
heel goed voor een slaapplaats (geen eilandje, dicht langs de snelweg en veel
wandelaars/vissers), maar niet geschoten is altijd mis. Helaas leverde deze
locatie (samen met De Malpie en Het Hageven) geen slapers op deze keer, maar wie
weet wat e.e.a. voor de toekomst nog kan gaan brengen. Toplocatie tijdens deze
laatste telling van dit winterseizoen was wederom het Soerendonks Goor, met
maarliefst 21 slapers. Maar ook het Beuven en de Ringselvennen wisten de grens
van minimaal 10exx te halen: voorwaar geen slechte score.
Dit telseizoen heeft niemand ervoor gekozen om 's-ochtends te tellen, maar voor
volgend seizoen willen sommigen die poging toch eens gaan wagen. Tussen de
december- en februaritelling in heeft Roel v.d. Heuvel (vaste teller Beuven)
diverse weekenden 's-morgens bij het Soerendonks Goor gepost om daar de
wegvliegtijden van de Grote Zilverreigers te noteren. Hieruit bleek dat men
minimaal 45 minuten vóór zonsopkomst op de slaaplocatie aanwezig moet zijn om
ook de vroegsten te kunnen zien vertrekken. Waardevolle info voor volgend
seizoen lijkt me !
Overige opmerkingen:
- bij het Soerendonks Goor sliepen eveneens de gehele (of toch minimaal een
groot deel van de) groep Wilde-, Kleine- en Knobbelzwanen die in deze periode
langs de Paaldijk verbleven.
- op de Strabrechtse Heide vielen ná 18:40u nog grote aantallen Riet- en
Kolganzen in op de verschillende slaapplaatsen (o.a. Beuven, Grafven).
- leuk waren verder 6 Waterpiepers bij Valkenswaard, 2 IJsvogels bij het
Hageven, 1 IJsvogel en 1 Roerdomp bij de Ringselvennen en 1 IJsvogel bij de
Pastoorsweijer
Aalscholver: ca. 50exx, V.V.Valkenswaard, 11exx De Flaes, 8exx Beuven
Blauwe Reiger: 1ex Pastoorsweijer, 30exx V.V.Valkenswaard, 2exx Beuven
Aanvulling: opvallend was dat in de week na deze laatste telling al verschuivingen plaatsvonden. Zo sliepen op het Beuven tijdens de telling nog 11exx, maar 5 dagen hierna 16exx en een week hierna 18exx !! Bij het Soerendonks Goor verbleven een week na de telling 2exx minder (dus toch nog 19exx) op de slaapplaats. Eerste tekenen van trek ???
Een leuk voorbeeld van wat er met de resultaten gedaan zou kunnen worden heeft Roel mooi geillustreerd in bijgevoegde grafiek. E.e.a. geeft mooi aan waar de piek aan slaapplaatsen van de zillies ligt in seizoen 2005/2006, uitgezet tegen de score van seizoen 2006/2007. Misschien dat we dit voor toekomstige tellingen kunnen blijven doen om zo de trends duidelijk te krijgen.
Robert Kastelijn