onvolwassen man Topper (links) met Kuifeend (rechts), Goorven : Rob Bouwman
|
door Frank Neijts & Rob Bouwman |
Toppers
zijn veel meer kustvogels dan hun verwanten Kuif- en Tafeleenden en
daarom zeldzame gasten in de Kempen. De maand november, waarin het vaak
flink waait aan de kust, biedt de beste kansen er 1 tegen te komen. Adulte
mannetjes zijn niet zo moeilijk te herkennen maar die zijn in ons gebied ver in
de minderheid; het zijn vooral wijfjes en jonge vogels die hier opduiken. Soms
zijn deze echter lastig te onderscheiden van wijfjes en/of jonge Kuifeenden.
Daarom de verschillen nog eens op een rijtje, mooi geïllustreerd door de
onderstaande foto’s.
Grootte
& vorm
Een
Topper tussen Kuifeenden valt meestal al op door zijn formaat: groter dan
Kuifeenden met een grotere, rondere kop, zwaardere borst en forsere snavel. Zie
de foto van Rob Bouwman!
Kuifeend
heeft altijd een spoor van een kuif al is dat soms maar een
‘onregelmatigheid’ op het achterhoofd. Topper heeft altijd een geheel gladde
kop!
onvolwassen man Topper (links) met Kuifeend (rechts), Goorven : Rob Bouwman
Kopvorm
Kuifeend
heeft een onregelmatige kopvorm met een wat platte kruin. Topper heeft een
steiler voorhoofd met het hoogste punt boven of net voor het oog. De kruin is
naar achteren meer afgerond. Zie
de foto van Rob Bouwman.
Snavel
Topper
heeft een duidelijk grotere en vooral ook bredere snavel. De zijkanten lijken
van opzij iets ‘af te hangen’, bij Kuifeend zie je dit niet. Zie
de foto’s, vooral die van Rob Bouwman voor de verschillen.
Kleur
* Adult wijfje Topper heeft bruine met grijs
vermengde rug, lichte iets donkerder gebandeerd lijkende flanken, brede witte
ring rond de snavel en dikwijls lichte wangen (méér in het voorjaar). Sommige
wijfjes Kuifeend hebben ook aardig wat wit rond de snavel (maar nooit zo’n
brede, duidelijke ring) maar missen de lichte wangen en het grijs op de rug.
onvolwassen (links) en wijfje (rechts)
Topper, Goorven : Lex Peeters
* Jonge wijfjes Topper lijken qua kleur meer op dito Kuifeenden (bijv. veel minder grijs op de rug en minder of zelfs nauwelijks wit rond de snavel) maar vaak met lichtere flanken. Ook zie je dikwijls toch wel wat wittigs rond de snavelbasis en op de wangen. Zie de foto van Lex Peeters.
* Jonge mannen krijgen in de loop van de winter al grijs-met-zwart-gestreepte veertjes van het 1e volwassen kleed in de mantel. Zie de foto van René Weenink.
onvolwassen man
Topper, Budel Dorplein : Rene Weenink
Hybriden
Duikeenden bastaarderen blijkbaar nogal vaak. De hybride tussen Topper en Kuifeend lijkt (in wijfjeskleed) het meest op Topper. Een ‘Topper-achtige’ duikeend (gladde kop, veel wit rond de snavel) die niet duidelijk groter is of heel anders van structuur dan een wijfje Kuifeend is verdacht. Dergelijke hybriden hebben dikwijls een combinatie van donkerbruine rug met grijzige flanken (Kuifeend meer éénkleurig bruin met slechts iets lichtere flanken). De snavel heeft een bredere zwarte punt (niet alleen de nagel) met een lichte band erachter.
Dit laatste kenmerk echter met voorzichtigheid gebruiken: soms lijken ook echte Toppers zo’n brede donkere snavelpunt met een lichte band erachter te hebben. Zie bijv. onderstaande foto van Lex Peeters van Topper op het Goorven!
adult wijfje Topper, Goorven : Lex Peeters
Neem bij twijfel altijd contact op met andere, meer ervaren vogelaars en/of tracht een foto te maken van het verdachte geval.