Teksthistorie
Gemaakt op 20-1-2002, gewijzigd op 29-7-2004

Wespendief Pernis apivorus

Schaarse broedvogel. Doortrekker in vrij klein tot vrij groot aantal.

Wespendief, Strabrechtse Heide ; 23-8-2003 (Robert Kastelijn) 

Voorkomen als broedvogel
In 2001, een goed Wespendievenjaar, werden 27 (mogelijke) pr geteld en werd de stand geschat op 40-60 pr (van Kessel & Wouters 2001). In 2002 werden 32-33 (mogelijke) pr geteld (van Kessel & Wouters 2003). Op de kaart hieronder zijn de aangetroffen territoria in 2001 weergegeven.

Vroeger was de soort een zeer schaarse broedvogel, maar schattingen zoals 2-4 pr in 1977 (Cornelissen 1978) en 3-5 pr in 1981 (Neijts 1982) waren te laag.

Voorkomen als niet-broedvogel
Wespendieven trekken in het voorjaar van half april tot eind mei met een piek half mei. De doortrek in het najaar is sterker en loopt van begin augustus tot eind september met een eerste piek half augustus en een tweede, sterkere, piek begin september.

            Seizoensverloop Wespendief per week tot 2005 (n=700)

Dagen met grote aantallen:

Literatuur
Cornelissen, H. 1978. Wespendief. In: L. Aarts et al. (red.), Roofvogels in de Kempen. Blauwe Klauwier 4(7).
Kessel, J. van & P. Wouters 2001. Een eerste verkenning naar het voorkomen van Wespendieven in de Kempen in 2001. Blauwe Klauwier 27(2): 7-11.
Kessel, J. van & P. Wouters 2003. Een tweede verkenning naar het voorkomen van de Wespendief in de Kempen: 2002. Blauwe Klauwier 29(1): 16-20.
Neijts, F. 1982. Roofvogels in de Kempen. VWG De Kempen, Veldhoven.

Zwarte Wouw Milvus migrans migrans

Doortrekker in klein aantal.

Zwarte Wouw, telpost Loozerheide, 10-5-2008 (Rob Bouwman)

Uitgesproken voorjaarstrekker met een piek in april-mei. In het najaar opvallend zeldzaam.

            Seizoensverloop Zwarte Wouw per maand tot 2005 (n=131)

            Seizoensverloop Zwarte Wouw per week tot 2005 (n=130)

Rode Wouw Milvus milvus

Doortrekker in klein aantal. Incidentele zomer- en wintergast.

Rode Wouw (onv),  - telpost Loozerheide ; 23-10-2008 (Rob Bouwman)

Wordt het hele jaar waargenomen, maar hoofdzakelijk in het voorjaar (piek in maart-mei). De najaarstrek speelt zich vnl. in oktober af.

            Seizoensverloop Rode Wouw tot 2005 (n=230)

Zeearend Haliaetus albicilla

Onregelmatige doortrekker/wintergast in uiterst klein aantal.

Zeearend (onv), Loozerheide ; 15-10-2009 (Ruud Bouwman)

Vale Gier Gyps fulvus fulvus

Zeldzame gast.

Vale Gier, Westerhoven ; 19-6-2006 (Dirk Timmermans)

Groep van Leenderstrijp overvliegend; gefotografeerd en gefilmd. Betreft ongetwijfeld deel van groep van 18 ex die eerder was waargenomen in N-Holland en Zeeland.

Slangenarend Circaetus gallicus

Zeldzame gast.

Slangenarend, telpost Loozerheide ; 5-5-2008 (Rene Weenink)

Bruine Kiekendief Circus aeruginosus aeruginosus

Uiterst schaarse broedvogel. Doortrekker in vrij klein aantal. Incidentele wintergast.

Bruine Kiekendief (man), Soerendonk ; 20-4-2008 (Hennie Lammers)

Voorkomen als broedvogel
Rond 1950 waren 5 pr bekend (Braaksma 1952). In 1981 werden 9 pr geteld en broedden naar schatting 9-11 pr in de Kempen (Neijts 1982). De stand in de periode 1990-95 bedroeg 5-6 pr in goede jaren (THe). In 1997-2001 waren jaarlijks nog maar 2-3 pr aanwezig.

Literatuur
Braaksma, S. 1952. Enige broedvogels in Noord-Brabant: kiekendieven. Brabantia 1: 28-35.
Neijts, F. 1982. Roofvogels in de Kempen. VWG De Kempen, Veldhoven.

Blauwe Kiekendief Circus cyaneus cyaneus

Voormalige broedvogel. Doortrekker in vrij klein aantal. Wintergast in klein aantal.

Blauwe Kiekendief, Langakkers/Leende ; 24-12-2007 (Marijn Heuts)

Voorkomen als broedvogel
De soort broedde wellicht tot begin jaren 70 in de Kempen. De volgende (mogelijke) broedgevallen zijn bekend: Goorven/Mispeleindse Heide 1954 (nest); De Hogt/Eindhoven 1950 (nest); Strabrechtse Heide mogelijk 1968 (25 mei 1 ex) en mogelijk 1973 (28 jun 1 adult man bij Grafven); Reuselse Moeren 1946 (nest in Torenbroek) en 1968 (broedpoging); Groote Hei e.o./Soerendonk mogelijk 1961 (27 juni 1 onv man) en mogelijk 1962 (19 juni 1 paar Strijperheg); Budel-Dorplein mogelijk 1964 (29 juni en 2 juli 1 ex), naar verluit broedde de soort hier tot ca 1970. In Van Erve et al. (1967) worden voorts de volgende gemeenten genoemd met (mogelijke) broedgevallen: Heeze (1942), Reusel (1959), Netersel (waarschijnlijk 1952; 1954; 2 pr in 1955) en Eindhoven (1958).

Voorkomen als niet-broedvogel
Over de periode 1975-87 is een analyse van de waarnemingen beschikbaar (Cornelissen 1988). Dit geeft het volgende beeld: de najaarstrek speelt zich vooral af in de tweede helft van oktober en de eerste helft van november. De voorjaarstrek is meer gespreid met hoge aantallen in de eerste helft van maart t/m de eerste helft van april. In 1978/79 (strenge winter) werden relatief grote aantallen gezien, met eind december en begin januari diverse trekkers en eind maart en begin april veel pleisterende vogels. Het aandeel volwassen mannetjes varieerde per seizoen van 22-57% met een gemiddelde van 36% (n=1164 ex).

Geschatte Kempische winterpopulatie (aantal ex in januari-februari):

Slaapplaatsen. In de winters 1975/76 t/m 1982/83 sliepen op de Cartierheide/Eersel gewoonlijk 2-7 vogels met een record van 13 ex (waarvan 2 man) op 28-12-1978, juist voor het invallen van strenge vorst vanuit het noorden. Het aandeel volwassen mannetjes op deze slaapplaats was met 81% (n=182 ex) opmerkelijk groot (Cornelissen 1987). 
In de winter 2002/2002 zijn frequent slaapplaatstellingen uitgevoerd op de Landschotse Heide, Cartierheide en Reuselse Moeren (Wouters 2003). De seizoensmaxima waren als volgt: Landschotse Heide 8 ex (maart), Cartierheide 11 ex (februari en maart) en Reuselse Moeren 6 ex (januari) (Wouters 2003).

Literatuur
Bakermans, M. 1978. Kiekendieven. In: L. Aarts et al., Roofvogels in de Kempen. Blauwe Klauwier 4(7).
Braaksma, S. 1952. Enige broedvogels in Noord-Brabant: kiekendieven. Brabantia 1: 28-35.
Cornelissen, H. 1987. Slaapplaats van Blauwe Kiekendieven op de Cartierheide, Zuidoost-Brabant. Roodborsttapuit 6(1): 22-34.
Cornelissen, H. 1988. Het voorkomen van de Blauwe Kiekendief in Zuidoost-Brabant, 1975/76-1986/87. Roodborsttapuit 7(2): 61-75.
Neijts, F. 1982. Roofvogels in de Kempen. VWG De Kempen, Veldhoven.
Wouters, P. 2003. Slaapplaatstellingen van Blauwe Kiekendieven en hun prooien in de Kempen in winter 2001-2002. Blauwe Klauwier 29(1): 6-15.

Grauwe Kiekendief Circus pygargus

Voormalige broedvogel. Doortrekker in zeer klein aantal.

Grauwe Kiekendief (ad. man), Loozerheide ; 24-4-2008 (Rene Weenink)

Voorkomen als broedvogel
In 1965 broedden 5-7 pr in de Kempen (Bakermans 1978). Het laatste broedgeval was in 1977 bij Budel-Dorplein (Neijts 1982).

Voorkomen als niet-broedvogel
Trekt in het voorjaar door van april tot in juni, vooral in mei. Uiterste data zijn 22 april en 8 juni. De najaarstrek vindt plaats in augustus en september met als uiterste data 5 augustus en 23 september. De meeste waarnemingen zijn afkomstig van de Strabrechtse Heide en de Loozerheide.

            Seizoensverloop Grauwe Kiekendief per maand tot 2005 (n=75)

            Seizoensverloop Grauwe Kiekendief per week tot 2005 (n=70)

Bijzonderheden. Op 05-08-1977 werd een onvolwassen melanistisch ex waargenomen nabij de Oerlesche Bossen/Veldhoven (Neijts 1978).

Literatuur
Bakermans, M. 1978. Kiekendieven. In: L. Aarts et al., Roofvogels in de Kempen. Blauwe Klauwier 4(7).
Braaksma, S. 1952. Enige broedvogels in Noord-Brabant: kiekendieven. Brabantia 1: 28-35.
Neijts, F. 1978. Waarneming van een melanistische Grauwe Kiekendief (Circus pygargus). In: L. Aarts et al., Roofvogels in de Kempen. Blauwe Klauwier 4(7).
Neijts, F. 1982. Roofvogels in de Kempen. VWG De Kempen, Veldhoven.

Steppekiekendief Circus macrourus

Dwaalgast.

Steppekiekendief (onv. man), Strabrechtse Heide ; 26-4-2007 (Rob Bouwman)

Havik Accipiter gentilis gentilis

Vrij schaarse broedvogel. Jaarvogel in vrij klein aantal. Grotendeels standvogel.

Havik (juv), omgeving Heeze ; 17-6-2006 (Robert Kastelijn)

Voorkomen als broedvogel
In 1976-77 werd de stand geschat op 8-12 pr (Cornelissen 1978) en rond 1981 op >25 pr (Neijts 1982). Momenteel broeden er aanmerkelijk meer pr in de Kempen, maar recente schattingen ontbreken.

Literatuur
Cornelissen, H. 1978. Havik. In: L. Aarts et al., Roofvogels in de Kempen. Blauwe Klauwier 4(7).
Neijts, F. 1982. Roofvogels in de Kempen. VWG De Kempen, Veldhoven.

Sperwer Accipiter nisus nisus

Vrij schaarse broedvogel. Doortrekker en wintergast in vrij groot aantal.

Sperwer, telpost Loozerheide ; 10-10-2008 (Rene Weenink)

Voorkomen als broedvogel
Rond 1981 werd de stand geschat op 50-75 pr (Neijts 1982). Momenteel broeden er aanmerkelijk meer pr in de Kempen, maar recente schattingen ontbreken. 

Literatuur
Neijts, F. 1982. Roofvogels in de Kempen. VWG De Kempen, Veldhoven.

Buizerd Buteo buteo buteo

Vrij talrijke broedvogel. Doortrekker in groot aantal. Wintergast in vrij groot aantal.

 
Buizerd, Gastel; 5-1-2010 (Rene Weenink)

Voorkomen als broedvogel
In 1976-77 werd de stand geschat op 40-60 pr (Wouters 1978) en rond 1981 op 75-125 pr (Neijts 1982). Momenteel broeden er aanmerkelijk meer pr in de Kempen, maar recente schattingen ontbreken.

Voorkomen als niet-broedvogel
De winterpopulatie (januari-tellingen 1984-86, 1996, 1998 en 2002) in het agrarisch gebied varieert van gemiddeld 0,4 tot 0,9 ex/100 ha (Wouters 1999; PWo).

Literatuur
Neijts, F. 1982. Roofvogels in de Kempen. VWG De Kempen, Veldhoven.
Wouters, J. 1978. Buizerd. In: L. Aarts et al., Roofvogels in de Kempen. Blauwe Klauwier 4(7).  
Wouters, P. 1999. Wintervogeltelling januari 1998. Blauwe Klauwier 25(1): 8-13.

Ruigpootbuizerd Buteo lagopus lagopus

Onregelmatige doortrekker en wintergast in uiterst klein aantal.

Ruigpootbuizerd (onv), telpost Loozerheide ; 17-3-2008 (Ruud Bouwman)

Trekt in het najaar onregelmatig door met een piek in oktober. De vroegste datum is 13 september 1969. Langdurige overwinteringsgevallen zijn niet bekend, hoewel het aantal januari-waarnemingen relatief groot is. Enkele daarvan vonden plaats in strenge winters. Van voorjaarstrek wordt weinig bemerkt; de uiterste datum is 11 april 1999.

            Seizoensverloop Ruigpootbuizerd tot 2005 (n=54)

Spaanse Keizerarend Aquila adalberti

Dwaalgast.

Spaanse Keizerarend (2e kj), telpost Loozerheide ; 6-5-2007 (Rene Weenink)

Steppearend Aquila nipalensis orientalis

Dwaalgast.

Steppearend, Someren Heide ; januari/februari 1984 (Rene Pop)

Dit is vermoedelijk dezelfde vogel die van 14-12 t/m 26-12-1983 te Mol-Postel in Belgie is gezien (Henderickx & Meeuw 1984).

Naast dit geval zou een 4e of 5e kj vogel gedurende 4-5 weken aanwezig geweest zijn in juli-augustus 1977 op de Groote Heide/Soerendonk, en op 30 juli geringd en gefotografeerd zijn door wijlen Door Lammers; nadere informatie ontbreekt helaas.

Literatuur
Benders, S. 1984. Waarneming van een Steppenarend (Aquila rapax) in ZO-Brabant. Roodborsttapuit 3(1): 34-36.
Henderickx, J. & H. Meeuw 1984. De Steppearend Aquila rapax, een nieuwe soort voor Belgie. Wielewaal 50: 133-136.
IJzendoorn, E.J. van 1984. Steppearend te Someren in januari-februari 1984. Dutch Birding 6: 117-122.

Dwergarend Hieraaetus pennatus

Zeer zeldzame gast.

Dwergarend, (ad. lichte fase), telpost Strabrecht ; 3-5-2006 (Jan Erik Kikkert)